Wat is het INK-model? Een uitgebreide uitleg
Gepubliceerd op 6 november 2020 door R. van Ravenstein
Het INK-model is een managementmodel dat organisaties ondersteunt bij het verbeteren van de integrale kwaliteit van de bedrijfsvoering door middel van evaluatie, ontwikkeling en sturing van de belangrijkste bedrijfsaspecten (aandachtsgebieden) van de organisatie.
Waarvoor wordt het INK-model gebruikt?
Het model wordt door managers of externe auditors gebruikt om de organisatie te evalueren, ontwikkelen en te sturen, met als doel de samenhang en prestaties van de integrale bedrijfsvoering continu te verbeteren.
Hiermee wordt een kwaliteitssysteem gecreëerd, zodat de organisatie kan uitblinken in de aandachtsgebieden waar het model zich op focust en het zich hiermee kan onderscheiden van de concurrentie.
Het INK-model kan voor meerdere doeleinden gebruikt worden. Zo kun je het model onder andere gebruiken als ordeningskader, diagnosemodel of besturingsmodel.
- Ordeningskader
- Diagnose van werkwijzen
- Besturingsmodel
Voordelen
Een organisatie sturen met behulp van het INK-managementmodel kent verschillende voordelen:
- Heldere korte- en langetermijnkoers (ambities, doelen en strategie) voor alle lagen uit de organisatie.
- Resultaatgerichte aansturing door de feitelijke resultaten te meten middels KPI’s en deze te vergelijken met de beoogde resultaten.
- Integrale aansturing door alle aandachtsgebieden onderling te utiliseren bij de verschillende primaire processen en het bijsturen van het beleid.
- Transparantie door resultaten intern zichtbaar te maken, zodat dit het bijsturen op alle besturingsniveaus mogelijk maakt.
Hoe ziet het INK-model eruit?
Het model geeft schematisch de tien aandachtsgebieden weer die de integrale bedrijfsvoering samenvatten: vijf organisatiegebieden, vier resultaatgebieden en het aandachtsgebied ‘verbeteren en vernieuwen’.
De organisatiegebieden van de organisatie zijn ondergebracht aan de linkerzijde van het model. Deze omvatten de essentiële bedrijfsaspecten om de organisatie te laten draaien. Hier wordt onder andere beschreven hoe de organisatie is ingericht en hoe het haar activiteiten en ambities inzet om toegevoegde waarde te creëren.
De resultaatgebieden zijn weergegeven aan de rechterzijde van het model. Dit omvat de waardering van de verschillende stakeholders en hier worden de behaalde ondernemingsresultaten gemeten.
Samengevat bestaat het INK-model uit de volgende tien aandachtsgebieden:
- Vijf organisatiegebieden:
‘Leiderschap’, ‘strategie & beleid’, ‘management van medewerkers’, ‘management van middelen’ en ‘management van processen’. - Vier resultaatgebieden:
‘Medewerkers’, ‘klanten & partners’, ‘maatschappij’ en ‘bestuur & financiers’. - Verbeteren & Vernieuwen:
Feedbackloop.
De organisatie- en resultaatgebieden beïnvloeden elkaar. Een goede organisatie is namelijk nodig om goede resultaten te boeken. Andersom zijn gewenste resultaten bepalend voor de koers van de organisatie.
Organisatiegebieden
• Leiderschap
Leiderschap heeft betrekking op de mate en manier waarop de leidinggevenden (directeuren, managers en groepsleiders) de organisatie inspireren tot voortdurende verbetering. De transparantie van de visie op de toekomstige ontwikkelingen en de structuur van de bedrijfscultuur om deze visie te realiseren spelen hierbij een belangrijke rol.
• Strategie en beleid
Strategie en beleid heeft betrekking op de identiteit van de organisatie en de manier waarop de organisatie haar missie en visie implementeert. Hierbij spelen naast de concretisering van beleid, plannen en budgetten, bijvoorbeeld ook de interne en externe communicatie een belangrijke rol.
• Management van medewerkers
Medewerkers zijn de belangrijkste kapitaalkracht van een organisatie. Dit aandachtsveld heeft betrekking op de mate en manier waarop de expertise, kennis en inzet van de medewerkers wordt benut door de organisatie. Denk hier bijvoorbeeld aan de investeringen om de kennis en vaardigheden van de medewerkers te verbeteren.
• Management van middelen
Dit aandachtsgebied heeft betrekking op de manier waarop vanuit de strategie en het beleid de beschikbare middelen worden aangewend om activiteiten van de organisatie efficiënt en effectief uit te voeren. De middelen kunnen bijvoorbeeld betrekking hebben op geld, kennis, technologie en materialen.
• Management van processen
Dit aandachtsgebied heeft betrekking op de manier waarop de organisatie vanuit de strategie en het beleid haar processen identificeert, ontwerp, inricht, beheerst en verbetert. Het is van belang dat enerzijds standaardisatie en regulering en anderzijds ruimte en handelingsvrijheid voor de medewerker om in de praktijk fatsoenlijk te kunnen functioneren, in evenwicht zijn.
Resultaatgebieden
• Klanten en leveranciers
De waardering van de klanten ten aanzien van de producten en dienstverlening en een goede samenwerking met de leveranciers en partners zijn van groot belang voor de continuïteit van de organisatie. Maak daarom de attitude van de klanten ten opzichte van de producten en dienstverlening inzichtelijk.
• Medewerkers
De medewerkers hebben een directe invloed op de kwaliteit van de organisatie. Het is daarom belangrijk te weten wat de attitude van hen is ten opzichte van de organisatie waarvoor zij werken. Ongemotiveerde en ontevreden medewerkers hebben namelijk een negatief effect op de klanten. Ga na welke methoden worden gebruikt om de tevredenheid te meten.
• Maatschappij
Elke organisatie is onderdeel van de maatschappij en daarmee medeverantwoordelijk voor de (lokale, nationale of internationale) omgeving. Daarom is het belangrijk om te weten hoe de maatschappij de inspanningen van de organisatie waardeert die bijvoorbeeld betrekking hebben op milieu, werkgelegenheid en onderwijs.
• Bestuur en financiers
Dit aandachtsgebied gaat over de wijze waarop het bestuur en de financiers de prestaties van het management waarderen. Hoe beoordelen deze stakeholders de liquiditeit en rentabiliteit van de organisatie? Heeft het daarnaast marktaandeel gewonnen of verloren?
Aandachtsgebied – Verbeteren en vernieuwen
• Evaluatie en feedback
Het tiende aandachtsgebied is de feedbackloop. Het reflecteren op de resultaten uit de aandachtsgebieden staat hier centraal. Bij de reflectie staat centraal of en in hoeverre de organisatie leert van de ervaringen en behaalde prestaties, en naar nieuwe mogelijkheden zoekt om de doelen te behalen.
Inspiratie en ideeën met betrekking tot de verbeteringen en het vormen van het nieuwe beleid komen voort uit de metingen van de resultaatgebieden, externe ontwikkelingen en je eigen leerervaringen.
Het toepassen van het INK-model
Zoals reeds vermeld, beschrijf je bij ieder organisatiegebied gedetailleerd hoe de organisatie feitelijk is ingericht. Dit helpt je om een beter beeld te krijgen van de huidige manier van werken binnen de organisatie en de acties die het onderneemt om de beoogde resultaten te realiseren.
Vervolgens zal vastgesteld moeten worden wat de organisatie wil bereiken en wat de ambities en doelstellingen zijn.
In de resultaatgebieden worden vervolgens de strategische doelstellingen en maatstaven, oftewel kritische succesfactoren (KSF’s), omgezet in kritische prestatie-indicatoren (KPI’s), zodat de prestaties gemeten kunnen worden. Hier wordt dan ook vastgesteld wat daadwerkelijk is gerealiseerd.
Tot slot worden in het aandachtsgebied ‘verbeteren en vernieuwen’ de resultaten geanalyseerd en wordt nagedacht over hoe de organisatie zich integraal kan verbeteren.
Het INK-model en de PDCA-cyclus
De PDCA-cyclus wordt doorgaans gezien als de motor voor verandering in het INK-model. De PDCA-cyclus gebruiken voor het continu verbeteren en vernieuwen is belangrijk, omdat de omgeving een beroep doet op het aanpassingsvermogen van de organisatie.
Plan – Het bepalen van de visie, het stellen van doelen en plannen van de uitvoering (SMART)
Leiderschap en Strategie & beleid
Do – Het zorgen voor medewerkers en middelen en voor het uitvoeren van het werk
Medewerkers, middelen en processen
Check – Het meten of de gestelde doelen zijn gerealiseerd
Waardering door medewerkers, – klanten & leveranciers, – maatschappij en eindresultaat
Act – Het analyseren van de metingen, verbeteringen formuleren en goede resultaten borgen
Leren & verbeteren
Informatie vergaren voor het INK-model
De informatie om de bedrijfsvoering inzichtelijk te maken haal je doorgaans uit de dialogen die je voert met de leden van de organisatie. Daarnaast zou je medewerkers van verschillende afdelingen kunnen interviewen en/of observeren en interne bedrijfsdocumentatie kunnen opvragen en analyseren.
Je kunt jezelf hierbij de volgende vragen stellen:
- Hoe zet de organisatie haar activiteiten en ambities in om toegevoegde waarde te creëren?
- Welke processen, procedures en voorzieningen komen hierbij aan te pas en hoe zijn deze ingericht?
- Wie doet wat? Hebben de juiste mensen wel de juiste verantwoordelijkheden en bevoegdheden?
- Zijn de meest geschikte methoden en technieken gebruikt?
De resultaten dien je goed te registreren, zodat deze later in het aandachtsgebied ‘verbeteren & vernieuwen’ geëvalueerd kunnen worden.