Een betoog schrijven – Een uitgebreide uitleg

Een betoog schrijven is iets wat elke student een keer moet doen. In een betoog probeer je anderen te overtuigen van jouw standpunt door middel van onderbouwde argumenten inzake een stelling.

Je kunt voor of juist tegen een stelling zijn. Ben je voor de stelling, dan bedenk je argumenten die deze stelling ondersteunen. Ben je tegen de stelling, dan bedenk je tegenargumenten die de stelling verwerpen.

Soorten betoog

Een betoog kun je schrijven, maar ook presenteren. Houd je een betoog in tekstvorm, dan wordt dat een schriftelijk betoog genoemd. Presenteer je een betoog, dan wordt dit ook wel een mondeling betoog genoemd.

De opbouw van een betoog

Titel

Bedenk een pakkende titel voor je betoog waarin het onderwerp meteen duidelijk wordt.

Inleiding / kop

In de inleiding introduceer je het onderwerp en probeer je de aandacht van de lezer te trekken, bijvoorbeeld door middel van een statement of een opvallend feitje. Vervolgens maak je een bruggetje naar de kern. In dit deel formuleer je de stelling en geef je jouw eigen standpunt.

De inleiding mag je opsplitsen in twee alinea’s. In alinea 1 introduceer je bijvoorbeeld uitsluitend het onderwerp en haak je in op de relevantie. In alinea 2 vermeld je de stelling en je standpunt.

Kern / middenstuk

In de kern, oftewel het middenstuk, geef je drie of vier argumenten die jouw standpunt verdedigen. Om ieder argument kracht bij te zetten onderbouw je deze argumenten.

Ieder hoofdargument behandel je in een nieuwe alinea. Horen de argumenten bij elkaar, dan kunnen deze in één alinea worden weergegeven.

Slot / conclusie

Aan het eind van het betoog herhaal je nogmaals je standpunt, samen met je belangrijkste argumenten. Je sluit de conclusie af met een zogeheten ‘uitsmijter’. Dit is een krachtige slotzin die blijft hangen bij de lezer.

Titel bedenken

Een goede titel bedenken voor je betoog is niet voor iedereen even gemakkelijk. Er komt namelijk enige creativiteit bij kijken. Daarnaast moet het voldoen aan een aantal eisen.

Met de titel wil je de aandacht trekken en de lezer prikkelen. De titel nodigt dan ook uit om het betoog te lezen (of aandachtig te luisteren). Bij het bedenken van een titel zorg je ervoor dat het onderwerp terugkomt in de titel en laat je jouw standpunt doorschemeren. Waak er echter wel voor dat de titel niet een stelling op zich is.

Het onderwerp introduceren

Het onderwerp in je betoog introduceren doe je in de inleiding en kun je op verschillende manieren doen. Je kunt bijvoorbeeld actuele gebeurtenissen met betrekking tot het onderwerp benoemen, een (relevante) situatie schetsen of een anekdote vertellen over het onderwerp.

Argumenten bedenken

Goede argumenten bedenken voor je betoog kan best lastig zijn. Het is echter cruciaal om de lezer te overtuigen van jouw standpunt. Argumenten bedenken gaat dan ook eenvoudiger als je het standpunt inneemt dat overeenkomt met je persoonlijke mening.

Vraag jezelf altijd af wat je van het onderwerp afweet en probeer het met een objectieve blik te analyseren. De argumenten die je standpunt ondersteunen worden de hoofdargumenten genoemd. De verduidelijkingen en verklaring van de hoofdargumenten noemt men de subargumenten.

Deze vragen helpen je om goede argumenten te bedenken:

• Over welk probleem gaat de stelling en waarom is dit erg/belangrijk?
• Wat zijn de voor- en nadelen?
• Welke groepen of personen zijn betrokken bij de stelling?
• Wat voor een effect heeft de eventuele verandering die de stelling teweegbrengt voor deze betrokkenen?
• Wat zijn de huidige trends inzake het onderwerp en welke mogelijke gevolgen heeft dit?

Soorten argumenten

Er zijn verschillende soorten argumenten die je kunt gebruiken in je betoog. Zo zijn er bijvoorbeeld zakelijke argumenten, morele argumenten en emotionele argumenten.

Zakelijke argumenten

Zakelijke argumenten hebben betrekking op feiten of ervaringen. Je kunt bijvoorbeeld refereren aan persoonlijke ervaringen, gebeurtenissen of bepaalde cijfers gepresenteerd in wetenschappelijk onderzoek. Feiten zijn controleerbaar en dat maakt het argument sterk.

De Europese bevolking is minder slim dan vroeger (bewering), onderzoek van Jansen et al. (2020) toont namelijk aan dat het gemiddelde IQ al tien jaar op rij daalt (feit).

Morele argumenten

Bij morele argumenten beroep je je op algemeen aanvaarde normen en waarden. Het gaat er dus om of je iets goed of fout vindt.

Pedofielen zouden ondanks een vormfout berecht moeten kunnen worden (bewering). Iedereen vindt toch dat je van kleine kinderen moet afblijven en als je dat wel doet je hiervoor moet worden gestraft? (moreel argument).

Emotionele argumenten

Bij emotionele argumenten speelt je persoonlijke gevoel een belangrijke rol. Het wekt namelijk vaak medelijden of verontwaardiging op. Emotionele argumenten zijn vaak minder sterk, omdat deze persoonsgebonden zijn en niet te onderbouwen zijn met feiten en/of cijfers.

De Mediamarkt is een vervelende winkel (bewering). Elke keer als ik daar ben kijken de beveiligers of ik niet steel. (emotioneel argument)

China is een achterdochtig land (bewering). Elke keer als ik het land binnen wil komen, word ik apart genomen en minstens twee uur lang ondervraagd. (emotioneel argument)

Naast feiten, cijfers, normen en waarden kun je ook bijvoorbeeld het nut van iets, vermoedens en de mening van een autoriteit gebruiken voor de argumentatie in je betoog.

Valkuilen

Niet elk argument is even sterk. Een zakelijk argument is bijvoorbeeld sterker dan een emotioneel argument. Als je argumenten of tegenargumenten geeft, is het belangrijk dat je waakt voor de volgende valkuilen:

• Je persoonlijke mening als feit gebruiken
• Uitsluitend morele en emotionele argumenten gebruiken
• Argumenten gebruiken die niet op de waarheid berusten
• Verzeild raken in een ongegeneerde scheldpartij

Argumenten onderbouwen

Argumenten in je betoog onderbouwen doe je door voorbeelden te geven en/of belangrijke feiten of cijfers te gebruiken die jouw argument ondersteunen. Door de bron te vermelden versterk je het argument. Gebruik altijd betrouwbare bronnen, dus geen Wikipedia of persoonlijke websites.

Houd je een betoog in presentatievorm (mondeling betoog), denk dan vooruit en anticipeer op welke mogelijke tegenargumenten kunnen worden gebruikt. Bedenk welke tegenargumenten hoogstwaarschijnlijk gebruikt gaan worden, behandel deze in je betoog en weerleg ze met bijvoorbeeld statistieken, feiten of mogelijke gevolgen.

Gebruik signaalwoorden

Door signaalwoorden in je betoog te gebruiken onderbouw je je argumentatie op een heldere wijze en maak je de tekst makkelijker leesbaar.

Voorbeelden van signaalwoorden voor een enkelvoudige argumentatie:

• omdat
• want
• immers
• aangezien

Voorbeelden van signaalwoorden voor een meervoudige argumentatie:

• ten eerste, ten tweede, ten slotte
• daarnaast
• bovendien
• overigens

Een krachtige slotzin bedenken

Een krachtige slotzin bedenken voor je betoog is belangrijk, omdat dit je helpt de lezer te overtuigen van jouw standpunt en dit tevens de laatste mogelijkheid is. Wat je aan het einde vertelt blijft immers het best hangen.

Voor een goede slotzin kun je bijvoorbeeld een woordspeling, boodschap of wens gebruiken. Vind je het moeilijk en lukt het niet om een pakkende slotzin te bedenken, dan kun je ook kort de kernboodschap op een krachtige wijze herhalen.

Stappenplan voor het schrijven van een betoog (richtlijn)

Stap 1: Stelling nemen. Bepaal vooraf of je voor of tegen de stelling bent (voorbereiding).

Stap 2: Maak een schrijfschema. Hierin stel je relevante vragen over het onderwerp en beantwoord je deze. Vervolgens bedenk je hier argumenten bij en hoe je deze gaat toelichten (voorbereiding).

Stap 3: Begin met het schrijven van je betoog. Introduceer het onderwerp in de eerste alinea door middel van een anekdote of voorbeeld (inleiding).

Stap 4: Geef jouw standpunt inzake de stelling (inleiding).

Stap 5: Geef het eerste argument voor jouw standpunt en onderbouw dit bijvoorbeeld door middel van feiten, cijfers of mogelijke gevolgen en vermeld de bron (kern).

Stap 6: Geef het tweede argument voor jouw standpunt en onderbouw dit bijvoorbeeld door middel van feiten, cijfers of mogelijke gevolgen en vermeld de bron (kern).

Stap 7: Geef het derde argument voor jouw standpunt en onderbouw dit bijvoorbeeld door middel van feiten, cijfers of mogelijke gevolgen en vermeld de bron (kern).

Stap 8: Geef een tegenargument en weerleg dit bijvoorbeeld door middel van feiten, cijfers of mogelijke gevolgen (kern).

Stap 9: Herhaal de argumenten en weerleg eventueel de tegenargumenten (conclusie).

Stap 10: Je concludeert dat jouw standpunt inzake de stelling de juiste is (conclusie).

Stap 11: Je sluit het betoog af met een pakkende uitsmijter (conclusie).

Tips bij het schrijven van een betoog

Een betoog schrijven gaat nog makkelijker met onderstaande tips en tegelijkertijd verhoog je de kwaliteit van je betoog.

• Leid het onderwerp op een pakkende manier in
• Neem het standpunt in dat niet in strijd is met jouw persoonlijke mening
• Bouw de argumenten op een logische wijze op
• Houd de argumentatie beknopt
• Begin elke alinea in de kern met een signaalwoord
• Verbind de alinea’s met behulp van verbindingszinnen en signaalwoorden

Voorbeeld van een betoog

Stelling: Nederland moet excuses aanbieden voor de slavernij aan alle Surinamers in Nederland en Suriname.

Stelling innemen: Ik ben tegen de stelling, omdat de mensen in het huidige tijdperk geen aandeel hebben gehad in de slavernij van vroeger en geen excuses kunnen aanbieden voor iets dat vroeger is gebeurd.

Argument 1: De Nederlanders in het huidige tijdperk hebben niks met de slavernij te maken en kunnen toch geen excuses aanbieden voor iets dat vroeger is gebeurd.
Subargument 1: Nederlanders vragen toch ook geen excuses aan Spanje voor de vervolging van Nederlandse protestanten gedurende de Spaanse heerschappij.

Argument 2: Niet alleen Nederland kocht slaven, maar ook Engeland, Spanje, Portugal en Frankrijk participeerden in de slavenhandel. Ook zij hebben geen excuses aangeboden, dus Nederland zou dat ook niet hoeven doen.
Subargument 2: Ondanks dat slavernij an sich slecht is, was volgens de gerespecteerde historicus Emmer (2018) slavernij toentertijd heel normaal. Op bijna elk continent werden wel slaven gedreven.

Argument 3: De kopers van slaven zouden in deze kwestie niet veroordeeld moeten worden. Tegenwoordig wordt bijvoorbeeld toch ook de verkopende partij van harddrugs veroordeeld door de samenleving, niet de kopende partij.
Subargument 3: Inheemse Afrikaanse stammen veroverden volgens Goldwin (1983) andere stammen, vermoorden hen of maakten hen tot slaaf en verkochten deze vervolgens aan Europeanen. Zij zouden hiervoor excuses moeten aanbieden.

Argumenten tegen: Er zijn enorm veel slaven gestorven tijdens de transport vanuit Afrika en dit is natuurlijk verschrikkelijk en niet goed. In die tijd waren intercontinentale reizen over zee echter veel gevaarlijker dan tegenwoordig. Volgens het Maritiem Research Team (2001) stierven in de Gouden Eeuw rond de 25-30% van alle zeelieden gedurende hun expeditie door allerlei ziekten.

Conclusie:

Ik ben tegen de stelling. Ten eerste omdat het huidige Nederland niet verantwoordelijk gehouden kan worden voor wat er honderden jaren geleden afspeelde. Ten tweede was slavenhandel toentertijd heel normaal en bieden andere landen die hebben geparticipeerd in de slavenhandel hiervoor ook geen excuses aan. Ten derde zouden de verkopende partijen van slaven excuses moeten aanbieden, omdat zo tegenwoordig geredeneerd wordt in de huidige samenleving. Tot slot is het inderdaad afgrijselijk dat er veel slaven zijn omgekomen tijdens de transport, maar uit onderzoek blijkt dat er ten tijde van de Gouden Eeuw gemiddeld 25-30% van alle opvarenden stierven.

Goede daden in de toekomst zijn de beste excuses voor slechte daden in het verleden. Dus laten wij dit als vertrekpunt nemen en elkaar helpen en niet blijven hangen in het verleden.

[was_this_article_helpful]