Een academische tekst schrijven – uitleg & voorbeelden
Gepubliceerd op 7 februari 2022 door Farah
Een academische tekst schrijven kan een hele uitdaging zijn. Bij het hanteren van een academische schrijfstijl, bijvoorbeeld voor je scriptie, moet je namelijk met verschillende aspecten rekening houden.
Een academische schrijfstijl omvat een aantal onderdelen die, wanneer ze in combinatie met elkaar goed worden toegepast, de tekst wetenschappelijk maken:
- Woordkeuze
- Objectiviteit
- Zorgvuldigheid
- Werkwoordsvormen en -tijden
- Logische indeling
Woordkeuze
Bij een academische schrijfstijl is het de kunst om zoveel mogelijk informatie te beschrijven met zo min mogelijk woorden. Een academische woordkeuze kan hieraan bijdragen, omdat academische woorden de inhoud beknopter kunnen weergeven.
Voorbeelden:
- De personen die hebben deelgenomen aan het onderzoek → De respondenten
- Normaal gesproken → Normaliter
- Om een zo goed mogelijke oplossing te vinden → om een adequate oplossing te vinden
Vermijd daarnaast spreektaal, informeel taalgebruik en vage formuleringen als ‘dingen’, ‘sommige’, ‘goede’ of ‘slechte’. Daarnaast is het belangrijk dat je weet wanneer je cijfers en getallen voluit moet schrijven. Het spreekt voor zich dat spel- en grammaticafouten een academische tekst minder professioneel laten overkomen.
Objectiviteit
Een academische tekst is daarnaast onpersoonlijk en objectief. Om dit te waarborgen vermijd je de ik- of wij-vorm. Het gaat er niet om wat jij vindt, maar wat het onderzoek heeft opgeleverd. Met deze denkwijze kan je efficiënt een academische tekst schrijven.
Voorbeelden:
- Voor dit onderzoek heb ik mijn collega’s bij organisatie X gevraagd om een vragenlijst in te vullen → De medewerkers van organisatie X hebben een vragenlijst ingevuld.
- In dit hoofdstuk beschrijf ik welke methoden zijn toegepast voor dit onderzoek → Dit hoofdstuk behandelt de toegepaste onderzoeksmethoden.
Objectief taalgebruik betekent dat je je eigen mening niet laat doorschemeren in de gedeelten waar dat niet is toegestaan.
Voorbeeld:
- de respondenten waren uiteraard van mening dat de werkdruk te hoog is
- aan de directie van organisatie X zijn mooie aanbevelingen gedaan
- natuurlijk is vertrouwelijk omgegaan met de persoonsgegevens van de respondenten
In bepaalde delen is het wel toegestaan om je eigen mening over feiten te geven. Welke gedeelten dit zijn is afhankelijk van de opleiding, de opdracht en het type tekst dat je schrijft.
In de meeste hbo-scripties is de eigen mening alleen toegestaan in de discussie en reflectie, terwijl je in papers van de wo-opleiding Communicatie aan het eind van elk verslag je mening mag geven.
Zorgvuldigheid
Wees niet te snel tevreden met je formuleringen, maar blijf kritisch naar je werk kijken. Dit heeft betrekking op de inhoud van je onderzoek. Heb je de juiste argumentatie gekozen en beredeneer je iets op een logische wijze? Spreek je jezelf in de volgende zin niet tegen en herhaal je informatie niet onnodig? Let er ook op dat je niet opeens nieuwe informatie aanhaalt in je conclusie, die je in je literatuurstudie niet hebt besproken.
Werkwoordsvormen en -tijden
Actieve schrijfstijl
In een academische schrijfstijl hanteer je zoveel mogelijk de actieve vorm. Actief schrijven houdt in dat je de hulpwerkwoorden worden, zullen, kunnen, moeten en mogen vermijdt. Dit maakt een zin in de actieve vorm altijd bondiger dan een zin in de lijdende vorm (het tegenovergestelde van de actieve vorm).
Voorbeelden:
Lijdende vorm: ‘In dit hoofdstuk worden de onderzoeksopzet en de wetenschappelijke relevantie beschreven.’
Actieve vorm: ‘Dit hoofdstuk beschrijft de onderzoeksopzet en de wetenschappelijke relevantie.’
Lijdende vorm: ‘Een van de dingen die door de gemeente wordt gedaan, is hulp bieden bij de zoektocht naar een baan.’
Actieve vorm: ‘De gemeente biedt hulp bij de zoektocht naar een baan.’
Het is echter niet altijd mogelijk om de actieve vorm toe te passen. Soms is juist de lijdende vorm nodig om de objectiviteit in een academische tekst te waarborgen. Voorbeeld:
Lijdende vorm: ‘Bij het afnemen van de interviews is gebruikgemaakt van een topiclijst.’
Actieve vorm: ‘Bij het afnemen van de interviews, gebruikte ik een topiclijst.’
Omdat de ik-vorm niet is toegestaan in scripties, heeft in deze zin de lijdende vorm de voorkeur.
Werkwoordstijden
In een academische schrijfstijl is het van belang dat je consistent bent in het gebruik van werkwoordstijden. De algemene regel is dat je in de samenvatting, het theoretisch kader en de methodologie: de o.t.t. en v.t.t. aanhoudt. In de inleiding houd je aan: de o.t.t. en o.v.t. In het resultatenhoofdstuk, de conclusie en discussie houd je aan: de o.v.t. en v.t.t.
Logische indeling
Een academische tekst bevat een logische indeling en volgorde. De tekst bestaat uit meerdere hoofdstukken en paragrafen die tevens goed op elkaar aansluiten. De paragrafen bestaan uit alinea’s met een identieke opmaak en zonder te veel opsommingen; dit haalt de vaart uit een tekst. Aan het begin van elke alinea zet je de belangrijkste informatie.
Creëer ook verbanden tussen de alinea’s door gebruik te maken van verbindingswoorden. Door middel van verbindingswoorden zorg je voor samenhang binnen alinea’s en tussen zinnen. Bovendien breng je hiermee structuur aan in de gehele tekst, waardoor de rode draad goed te volgen is.
Wil je een academische tekst schrijven, dan mag tot slot een juiste bronvermelding niet ontbreken. Hierbij dien je aandacht te besteden aan zowel de opmaak van de bron als de inhoud ervan. Controleer bijvoorbeeld of de bron nog relevant is. Om na te gaan of de bron betrouwbaar is, ga je na of de auteur een autoriteit is in zijn of haar vakgebied. Lees hier over de juiste opmaak van bronnen a.d.h.v. de APA-regels.
