De SMART-methode gebruiken bij doelen formuleren
Gepubliceerd op 21 november 2022 door R. van Ravenstein
De SMART-methode is een middel om (kortetermijn)doelen concreet te formuleren en meetbaar te maken. Door je doelen SMART te formuleren stel je jezelf in staat om gericht en efficiënt te werk te gaan, omdat:
- duidelijk is welke actie(s) je moet ondernemen;
- duidelijk is wie daarvoor verantwoordelijk is;
- er draagvlak is onder de betrokkenen;
- er inzicht is wanneer het doel behaald is.
Waarvoor kun je de SMART-methode gebruiken
De SMART-methode gebruik je bij je het formuleren van doelen. Dit kunnen zowel organisatiedoelen als persoonlijke (leer)doelen zijn. De SMART-methode kun je bovendien ook toepassen bij het formuleren van de hoofdvraag van je scriptie of het bijstellen te breed geformuleerde hoofdvraag. Je hoofdvraag SMART formuleren is doorgaans een vereiste in een scriptie.
De SMART-methode kun je gebruiken bij het formuleren van:
- organisatiedoelen
- persoonlijke (leer)doelen
- hoofdvraag van een onderzoek
In elke stap geven wij een voorbeeld van een SMART bedrijfsdoelstelling (in bijvoorbeeld een beleidsplan) en een SMART persoonlijke leerdoel (in bijvoorbeeld een persoonlijk ontwikkelplan (PoP)). Zoals eerder aangegeven kun je de SMART-methode ook gebruiken bij het formuleren van de centrale onderzoeksvraag (hoofdvraag) van je scriptie of voor het bijstellen van een te breed geformuleerde hoofdvraag.
Wil jij ook je slagingskans vergroten?Door je scriptie te laten nakijken door experts ben je verzekerd van:Academisch taalgebruik Goede structuur Rode draad Perfecte bronvermelding Fraaie lay-out |  BEKIJK ONZE REVIEWS |
| LEES MEER |
|---|
Hoe gebruik je de SMART-methode?
SMART staat voor Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden. Met deze vijf ‘stappen’ maak je jouw doel SMART. Elke stap brengt je dichter bij een goed afgebakend doel.
Met concrete voorbeelden leggen wij uit hoe je in de praktijk SMART-doelen formuleert. In elke stap geven wij een voorbeeld van zowel een SMART-organisatiedoel als een persoonlijk leerdoel.
Specifiek
Belangrijk is dat je het doel zo gedetailleerd mogelijk beschrijft. Hierdoor is het voor iedereen die met het doel werkt duidelijk wat het moet opleveren en waarom het doel is geformuleerd. Gebruik de 5W-vragen om het doel te specificeren:
- Wat wil je precies bereiken?
- Wie zijn erbij betrokken?
- Waar ga je dit doen?
- Wanneer ga je het doen?
- Waarom wil je het bereiken?
Voorbeeld doel specifiek maken
Doel niet specifiek:
| • • | De organisatie moet spoedig de uitstoot verminderen. De komende tijd wil ik mijn kennis en expertise verbreden, zodat ik voldoe aan de wensen van mijn werkgever. |
Doel wel specifiek:
| • • | Met de design- en productieafdeling van EXO BV willen we vanaf 2023 in de fabriek in Duitsland ervoor zorgen dat we jaarlijks 35% minder CO2 uitstoten, om zo te voldoen aan de EU-klimaatdoelen voor 2024. In 2023 wil ik mijn kennis en expertise verbreden door de cursus ‘BigData analyseren’ en ‘Data analyseren in de praktijk’ van de LOI te volgen, zodat ik in aanmerking kom voor promotie voor de openstaande functie ‘Data Intelligence specialist’ bij EXO BV. |
Meetbaar
Het doel moet ook meetbaar zijn. Hierdoor heb je inzicht in wanneer je het doel hebt behaald en weer nieuwe doelen kunt stellen. Om het doel meetbaar te maken koppel je er cijfers aan, bijvoorbeeld omzet- of verkoopcijfers, stijging/dalingen in %, of (productie)tijden in dagen/uren. Stel jezelf de volgende vragen:
- Hoeveel moet er gedaan worden?
- Hoe meet je dat?
- Wat is het eindresultaat?
Voorbeeld doel meetbaar maken
Doel niet meetbaar:
| • • | De producten van EXO BV moeten tezamen 28.000 kg minder plastic bevatten. Ik wil heel goed zijn in het analyseren van big data, daarom wil ik goed presteren bij de cursussen. |
Doel wel meetbaar:
| • • | De verwachting is dat EXO BV in 2023 maximaal 235.500 verpakkingen zal produceren in de fabriek. Om het doel te behalen moeten we de verpakking herontwerpen en hierin 13% (0,12 kg) minder plastic verwerken. Ik wil cum laude afstuderen, zodat ik kan excelleren in het analyseren van big data. Daarvoor moet ik beide cursussen ‘Big Data Analytics’ en ‘Data analyseren in de praktijk’ afronden met minimaal een 8. |
Acceptabel
Bij de stap Acceptabel gaat het erom dat iedereen die bij het doel betrokken is hier ook daadwerkelijk achter staat. Als er geen draagvlak is, dan bemoeilijkt dit de realisatie van het doel. Draagvlak kun je creëren door te luisteren naar de wensen en ideeën van de betrokkenen en deze mee te nemen in je besluiten of door hen te betrekken bij de besluitvorming.
- Sta je zelf achter het doel?
- Staan de betrokkenen achter het doel?
- Vloeit het doel logisch voort uit je werkzaamheden of die van je werkgever?
Voorbeeld doel acceptabel maken
Doel niet acceptabel:
| • • | We gaan een nieuwe producent contracteren die de verpakking met minder plastic kan produceren. Ik moet mijn kennis en expertise verbreden in het analyseren van big data om te kunnen solliciteren voor de functie Data Intelligence Specialist. Daarom moet ik minimaal 10 artikelen over big data lezen en begrijpen. |
Doel wel acceptabel:
| • • | De hoofdontwerpers en de productiemanager gaan in week 46 en 47 samen brainstormen en een concept van het nieuwe ontwerp opleveren. Om te kunnen solliciteren voor de functie Data Intelligence Specialist ga ik de duale universitaire opleiding Data Analytics volgen, zodat ik in beeld blijf en in aanmerking kom voor de functie. |
Realistisch
Doelen moeten realistisch zijn. Onrealistische doelen zijn niet haalbaar en je verspilt hiermee niet alleen tijd, maar ook resources (en dat kost geld). Formuleer ook niet doelen die te makkelijk haalbaar zijn. Deze zullen je weinig voldoening geven en te weinig opleveren. Stel jezelf de volgende vragen om te kijken of je doel realistisch is:
- Zijn de acties die je moet ondernemen uitvoerbaar?
- Zijn er voldoende kennis en middelen om het doel te halen?
- Is het doel niet te ambitieus of juist te eenvoudig?
Voorbeeld doel realistisch maken
Doel niet realistisch:
| • • | Het concept van de nieuwe verpakking moet 90% minder plastic bevatten, zodat we blijven voldoen aan de EU-klimaatdoelen als de dagproductie met 350% toeneemt. Meteen na het afronden van mijn cursus wil ik de topfunctie Data Intelligence Specialist bekleden bij ABN-AMRO. |
Doel wel realistisch:
| • • | Het concept van de nieuwe verpakking moet 17% minder plastic bevatten, zodat EXO BV blijft voldoen aan de EU-klimaatdoelen als de dagproductie gemiddeld met 4% toeneemt. Na het afronden van mijn universitaire opleiding wil ik eest als Junior data-analist bij de ABN-AMRO werken, zodat ik werkervaring kan opdoen en intern kan doorgroeien tot Data Intelligence Specialist. |
Tijdsgebonden
Om het doel tijdsgebonden te maken, moet het voor alle betrokkenen duidelijk zijn wie wanneer aan de activiteit begint. Het stellen van een begindatum en deadline is hierbij belangrijk, zodat het controleerbaar is dat de activiteiten van start zijn gegaan en op een vastgestelde datum zijn opgeleverd. Vraag jezelf af wanneer:
- de hoofdactiviteiten van start gaan;
- de hoofdactiviteiten zijn afgerond;
- het doel behaald is.
Voorbeeld doel tijdsgebonden maken
Doel niet tijdsgebonden:
| • • | Na de brainstormsessie met de productiemedewerkers moet een nieuwe verpakking ontwikkeld zijn die zo spoedig mogelijk in productie gaat. Om cum laude af te studeren wil ik elk tentamen heel goed en ver van tevoren leren. |
Doel wel tijdsgebonden:
| • • | In week 49 moet de nieuwe verpakking zijn ontwikkeld, zodat de productieafdeling de machines in week 50 kan bijstellen en de nieuwe verpakking in week 1 van 2023 in productie kan gaan. Om cum laude af te studeren wil ik 4 weken voor elk tentamen, elke dag 4 uur leren, zodat ik minimaal een 8 scoor. |
